Στην ανακύκλωση αντί στα σκουπίδια οι κενές συσκευασίες φυτοφαρμάκων
Πρωτοβουλία του ΚΥΣΥΦ με στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος
Συστήνεται το τριπλό ξέπλυμα των άδειων δοχείων για απομάκρυνση των τοξικών υπολειμμάτων Βασικός πυλώνας του Προγράμματος Διαχείρισης των Κενών Συσκευασιών Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων είναι οι Κύπριοι αγρότες Ένα ακόμη βήμα για περιφρούρηση της δημόσιας υγείας και διαφύλαξη του περιβάλλοντος κάνει ο Κυπριακός Σύνδεσμος Φυτοπροστασίας (ΚΥΣΥΦ). Μετά την επιτυχή εκστρατεία ενημέρωσης του αγροτικού κόσμου και του ευρύτερου κοινού για την ασφαλή και ορθολογική χρήση των γεωργικών φαρμάκων, ο ΚΥΣΥΦ ανέλαβε νέα πρωτοβουλία για διαχείριση/ανακύκλωση των κενών συσκευασιών φυτοπροστατευτικών προϊόντων, με σκοπό την όσο το δυνατό λιγότερη επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τα απόβλητα της κατηγορίας αυτής. Το πρόγραμμα εφαρμόζεται σε συνεργασία με την Green Dot Κύπρου, τον Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο Φυτοπροστασίας και τον Ελληνικό Σύνδεσμο Φυτοπροστασίας. Βασικός πυλώνας του Προγράμματος Διαχείρισης των Κενών Συσκευασιών Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων είναι οι Κύπριοι γεωργοί, οι οποίοι καλούνται να ακολουθήσουν το παράδειγμα συναδέλφων τους άλλων ευρωπαϊκών χωρών, συμβάλλοντας έτσι στην άμβλυνση των προβλημάτων που προκύπτουν από τη διασπορά των άδειων συσκευασιών φυτοφαρμάκων στο περιβάλλον. Το καινοτόμο αυτό πρόγραμμα στηρίζεται στην Ευρωπαϊκή Οδηγία (94/62/ΕΕ) και την κυπριακή νομοθεσία (Ν32(1)/2002), σύμφωνα με τις οποίες ο ρυπαίνων πληρώνει και όλοι οι οργανισμοί που τοποθετούν συσκευασίες προϊόντων στην αγορά υποχρεούνται να ανακτούν το 50% του βάρους των συσκευασμένων αποβλήτων και να ανακυκλώνουν το 25%. Ήδη, το πρόγραμμα εφαρμόζεται με επιτυχία σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ αυτών στη Γερμάνια, τη Γαλλία, την Αγγλία, την Ισπανία, την Πολωνία κ.α.
Η επιτυχής εφαρμογή του προγράμματος προϋποθέτει ότι θα:
- είναι προσαρμοσμένο στις τοπικές συνθήκες
- εξελίσσεται σύμφωνα με την υπάρχουσα τεχνολογία και νομοθεσία
- είναι οικονομικά συμφέρον και συμβατό με τους περιβαλλοντικούς στόχους
- υπάρχει αγαστή συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκομένων (φορείς βιομηχανίας, πωλητές γεωργικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων, γεωργοί, Υπηρεσία Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωργίας και εταιρείες διαχείρισης κενών συσκευασιών)
- τηρούνται πιστά οι κανόνες ορθού ξεπλύματος των κενών δοχείων
- οργανωθούν κατάλληλοι χώροι συγκομιδής κενών συσκευασίας
Τριπλό ξέπλυμα
Όπως διευκρινίζεται πιο πάνω, προϋπόθεση για την επιτυχή έκβαση της προσπάθειας αυτής είναι η εφαρμογή της ορθής διαδικασίας τριπλού ξεπλύματος των κενών συσκευασιών φυτοφαρμάκων από τους γεωργούς. Σημειώνουμε ότι η διαδικασία αυτή αποτελεί ήδη υποχρέωση των γεωργών στο πλαίσιο του προγράμματος ορθής γεωργικής πολιτικής που εφαρμόζει το Τμήμα Γεωργίας, ενώ σχετικές μελέτες επιβεβαιώνουν ότι αφαιρεί το 99.9% του προϊόντος που υπάρχει στο δοχείο, αιτιολογώντας έτσι την κατάταξη των κενών συσκευασιών στην κατηγορία των μη τοξικών αποβλήτων. Μετά το ξέπλυμα, τα κενά δοχεία θα πρέπει να αφήνονται να στραγγίσουν καλά και ακολούθως θα τοποθετούνται σε ειδικές πλαστικές σακουλές, που θα παραχωρούνται δωρεάν στους αγρότες από τα καταστήματα πώλησης φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Τα πώματα των συσκευασιών θα πρέπει να τοποθετούνται σε ξεχωριστή πλαστική σακούλα.
Οι γεωργοί θα μεταφέρουν τις πλαστικές σακούλες με τις κενές συσκευασίες σε ένα από τα 48 περίπου καταστήματα πώλησης φυτοπροστατευτικών προϊόντων σε όλη την Κύπρο που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, όπου θα παραλαμβάνονται από αρμόδιο υπάλληλο, θα τοποθετούνται σε ειδικούς κάδους και έπειτα θα εκδίδεται σχετική απόδειξη παραλαβής. Επόμενο βήμα είναι η διαδικασία παραλαβής των δοχείων από την Green Dot, η οποία είναι υπεύθυνη για την περαιτέρω διαχείρισή τους.
Από τους κάδους συλλογής στην ανακύκλωση
Εφόσον οι γεωργοί παραδώσουν τις κενές συσκευασίες των φυτοπροστατευτικών προϊόντων στα καταστήματα που φιλοξενούν τους ειδικούς κάδους συλλογής, δράση αναλαμβάνουν πλέον οι υπεργολάβοι της Green-Dot, του μοναδικού Συλλογικού Συστήματος Διαχείρισης Συσκευασιών και Αποβλήτων Συσκευασιών στην Κύπρο. Ευθύνη των υπεργολάβων αποτελεί η συλλογή των ειδικών κάδων με σκοπό τη μεταφορά των αποβλήτων σε προκαθορισμένες μονάδες φύλαξης, από όπου οι απόβλητες συσκευασίες θα αποσταλούν σε εγκεκριμένες από τον Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο Φυτοπροστασίας μονάδες ανακύκλωσης στο εξωτερικό. Εκεί, τα απόβλητα θα υποστούν την αναγκαία επεξεργασία ούτως ώστε να ανακυκλωθούν και να διατεθούν για περαιτέρω αξιοποίηση.
Πολλαπλά οφέλη
Όπως αντιλαμβάνεται κανείς, τα οφέλη που προκύπτουν από την εφαρμογή ενός σχεδίου διαχείρισης των συσκευασιών φυτοφαρμάκων είναι πολλαπλά. Η διαχείριση και ανακύκλωση των συσκευασιών αφενός συμβάλλει στην απομάκρυνση των πλαστικών αποβλήτων και τη διατήρηση καθαρών των γεωργικών υποστατικών και αφετέρου συνεισφέρει στην προσπάθεια κάθε τοπικής κοινωνίας για προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας.Κυριότεροι φορείς του προγράμματος:
- Βιομηχανία
- Μεταπωλητές
- Γεωργοί
- Σταθμός συμπίεσης
- Εταιρεία διαχείρισης
Ευρωπαϊκή Οδηγία
Η Ευρωπαϊκή Οδηγία (94/62/ΕΕ) αποσκοπεί στην εναρμόνιση των εθνικών μέτρων που αφορούν τη διαχείριση των συσκευασιών και των απορριμμάτων συσκευασίας, προκειμένου να προληφθούν και να μειωθούν οι επιπτώσεις τους επί του περιβάλλοντος όλων των κρατών μελών καθώς και των τρίτων χωρών, εξασφαλίζοντας, με τον τρόπο αυτό, υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος.Νομοθεσία
Ο Νόμος Περί Συσκευασιών και Αποβλήτων Συσκευασιών (Ν.32(I)/2002) με τις τροποποιήσεις και τους κανονισμούς που τον συνοδεύουν, καθορίζουν το πλαίσιο ευθυνών των επιχειρήσεων που θεωρούνται υπόχρεοι συσκευασίας και πρέπει να μεριμνήσουν για την ανάκτηση και ανακύκλωση των συσκευασιών τους. Οι τρόποι ανταπόκρισης των επιχειρήσεων έναντι της υποχρέωσης τους, βάσει του νόμου, μπορεί να είναι, είτε με την οργάνωση ατομικών συστημάτων συμμόρφωσης είτε με την οργάνωση και συμμετοχή σε συλλογικά συστήματα συμμόρφωσης. Τα συλλογικά συστήματα συμμόρφωσης πρέπει βάσει της νομοθεσίας να είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
Ασφαλής χρήση γεωργικών φαρμάκων
Τα γεωργικά φάρμακα που κυκλοφορούν σήμερα στην αγορά και έχουν εγκριθεί βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας έχουν ουσιωδώς αναβαθμισμένο προφίλ ασφάλειας. Η επικινδυνότητά τους εξαρτάται, όχι μόνο από αυτό καθαυτό το προϊόν, αλλά και από τις ποσότητες και τον τρόπο που χρησιμοποιούνται στο χωράφι. Το κλειδί επομένως για την επιτυχία της ολοκληρωμένης διαχείρισης της καλλιέργειας είναι ο ίδιος ο παραγωγός.
Η ασφαλής χρήση των φυτοφαρμάκων και η εφαρμογή των Κωδίκων Ορθής Γεωργικής Πρακτικής από τους γεωργούς αποτελεί βασική προτεραιότητα του ΚΥΣΥΦ, ο οποίος μέσα από διάφορες ενέργειες φροντίζει για τη συνεχή ενημέρωση και επιμόρφωσή τους. Η πιστή τήρηση των οδηγιών χρήσης και των μέτρων προστασίας που αναγράφονται στην ετικέτα του εκάστοτε προϊόντος αποτελεί ουσιαστικά το «διαπιστευτήριο» ασφαλείας ενός γεωργικού φαρμάκου σε ότι αφορά τη φυτοπροστασία. Έτσι διασφαλίζεται η βασική απαίτηση του καταναλωτή για ασφαλή τρόφιμα, χωρίς κινδύνους για την υγεία του.
Στη σύγχρονη γεωργία οι απαιτήσεις στη φυτοπροστασία έχουν αλλάξει και οι παλιές μέθοδοι αποτελούν παρελθόν. Τόσο στην εγχώρια αγορά όσο και στο εξωτερικό, η ζήτηση αφορά πλέον προϊόντα ποιότητας, με την ελάχιστη επιβάρυνση σε υπολείμματα χημικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Επιπλέον, η συνεχής αύξηση στη ζήτηση πιστοποιημένων προϊόντων βιολογικής γεωργίας οδηγεί στην καινοτομία και την ανάπτυξη νέων βιολογικών μέσων φυτοπροστασίας.
Δείτε την λίστα για τα επιλεγμένα καταστήματα για συλλογή συσκευασιών γεωργικών φαρμάκων (PDF)
Ενθαρρυντικά τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα από την διαχείριση κενών φυτοπροστασίας
Το πρόγραμμα της διαχείρισης κενών φυτοπροστασίας άρχισε το 2015. Η ανταπόκριση των παραγωγών το 2015 δυστυχώς δεν ήτα στο αναμενόμενο επίπεδο. Το 2016 οι ποσότητα των κενών που συγκεντρώθηκε ανήλθε στα 5,700 κιλά δηλαδή 18% από το σύνολο πλαστικών που διετεθη στην αγορά στη συγκεκριμένη περίοδο. Το 2017 ήτα σχετικά μια επιτυχημένη περίοδος, και η ποσότητα που συγκεντρώθηκε ανήλθε στα 8,660 κιλά δηλαδή 22,5 %. Οι πιο κάτω πίνακες δείχνουν την πρόοδο του προγράμματος κατά επαρχία καθώς επίσης την σημαντική αύξηση τω παραγωγών που συμμετείχαν μέχρι τώρα στο πρόγραμμα.
